Dönence

Dönence

Dönence
Dönence veya Tropika, yeryüzü üzerinde, güneş ışınlarının yılda her birine bir kez dik açı ile geldiği, sıcak kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluşturan ve Ekvator’un (eşlek) 23° 27′ kuzey ve güneyinden geçtiği varsayılan iki enlemden her biri. Bu iki enlem arasındaki bölgeye tropikal kuşak denir.

Bu enlemlerden yeryüzünün kuzey yarım küre de olanına Yengeç Dönencesi, güney yarım küre de Oğlak Dönencesi adı verilir.

  • 21 Haziran’da güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir. Bu gün, Kuzey Yarımküre’de yazın, Güney Yarımküre’de de kışın başlangıcı olarak sayılır, Güney Kutup Dairesi’nde (66° 33″ G – 90° G) en az 24 saat gece yaşanır. Bugünden sonra yeryüzünün kuzeyinde günler kısalmaya, güneyinde ise uzamaya başlar ve buna Yaz Gündönümü adı verilir. Benzeri biçimde, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesine dik geldiği 21 Aralık, Kuzey Yarımküre’de kışın, Güney Yarımküre’de da yazın başlangıcıdır ve Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gece yaşanır.
  • Dönenceler matematik iklim kuşağı olan Tropikal kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluştururlar.
  • Dönencelerde iki meridyen arası uzaklık yaklaşık 100 kilometredir.

Astropika
Pembe kuşak tropikal bölgeleri gösterir.
Astropika veya dönencealtı (dönence kuşak ötesi), tropikal bölgelerin hemen üzeri ve hemen altındaki bölgeleri tanımlamak için kullanılan terim. Sıfat olarak, astropikal şeklinde kullanılır. Tropikal bölgelerin bittiği noktadan itibaren astropikal bölgeler başlar. Genellikle 20 °- 36 ° kuzey ve 20 °- 36 ° güney enlemleri arası astropika kabul edilir. Ortalama sıcaklık 20 °C derece ve üzerinde yağış ortalaması ise 1000’mm ile 1500’mm. arasında değişir. Avrupa’da yalnızca Türkiye’nin güneyindeki Mersin ve kıyı ilçeleri astropikal bölgelere dahildir.

Bunu da oku :  Tropikal İklim (Subtropikal - Savan)

Tropikal bölgeler 23.5 ° kuzey ve 23.5 ° güney enlemleri yani Oğlak Dönencesi ve Yengeç Dönencesi arasındadır.

İklim ve bitki örtüsü
Astropikal bölgelerde kışlar ılık ve yağışlı geçer. Kar yağışı çok nadiren görülür veya hiç görülmez. Palmiye ağaçları, muz ve turunçgiller bol miktarda yetişir, ayrıca neredeyse tüm tropik bitkiler bu iklimin hüküm sürdüğü yerlerde yetişebilir.

Yengeç Dönencesi
Dönenceler ile ortalarındaki Ekvator. Dönencelerden kuzeyde olanı Yengeç dönencesidir.
Başlığın diğer anlamları için Yengeç Dönencesi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Yengeç Dönencesi, yeryüzünün kuzey yarım küresinde Ekvator’un 23° 27′ kuzeyinden geçtiği varsayılan enlemdir. 23° 27′ kuzey enlemine Yengeç Dönencesi adı verilir.

21 Haziranda Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik açıyla gelir. Bu duruma bağlı olarak:

  • Kuzey yarımkürede yaz mevsimi, güney yarımkürede ise kış mevsimi başlamaktadır.
  • Yengeç dönencesinden kuzeye gidildikçe gündüz süreleri daha fazla uzar. Güneye gidildikçe gece süreleri uzar.
  • Dünya üzerinde herhangi bir noktadan, kuzeye doğru gidildikçe gündüzler uzamaya, güneye doğru gidildikçe geceler uzun olmaya başlar.
  • Kuzey yarımkürede en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır. Bu duruma yaz gündönümü adı verilir. Güney yarımkürede ise bunun tam tersidir.
  • Yengeç dönencesine güneş ışınları dik açıyla geldiği için gölge boyu sıfırdır.
  • Bu tarihten sonra güneşin dik açı ile geldiği yerler güneye doğru kaymaya başlar.
  • Bu tarihten sonra kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya, geceler ise uzamaya başlar. Fakat 23 Eylül tarihine kadar gündüzler gecelerden uzun olmaya devam eder. 23 Eylül’de gece-gündüz eşitliği (12 saat gündüz-12 saat gece) yaşanır.
  • 23 Eylül günü ise güneş ışınlarının dik açı ile geldiği yer 0° enlemi olan Ekvatordur.
Bunu da oku :  Tropikal Kuşak Nedir?

Yengeç Dönencesi’nin üzerinden geçtiği ülkeler, batıdan doğuya (harita üzerinde) sırasıyla; Meksika, Bahamalar, Batı Sahra, Moritanya, Mali, Cezayir, Nijer, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Hindistan, Bangladeş, Miyanmar, Çin ve Tayvan’dır.

Oğlak Dönencesi
Dönenceler ile ortalarındaki Ekvator. Dönencelerden güneyde olanı Oğlak Dönencesidir.
Başlığın diğer anlamları için Oğlak Dönencesi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Oğlak Dönencesi, yeryüzünün güney yarım küresinde Ekvator’un 23° 27′ güneyinden geçtiği varsayılan enlemdir.

21 Aralık’ta güneş ışınları Oğlak Dönencesi ne dik gelir. Buna bağlı olarak:

  • Kuzey yarımkürede kış mevsimi güney yarımkürede ise yaz mevsimi yaşanır.
  • Bir noktanın güneyine doğru gidildikçe gündüzlerin süresi artar gecelerin süresi ise kısalır.
  • Güney yarımkürede en uzun gündüz en kısa gece yaşanır. Kuzey yarımkürede ise tam tersidir.
  • Oğlak dönencesine güneş ışınları dik açıyla geldiği için gölge boyu sıfırdır.
  • Bu tarihten sonra güneşin dik açısı kuzeye doğru kaymaya başlar.
  • Bu tarihten sonra Güney yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler ise uzamaya başlar.
  • 21 Mart günü ise dik açı artık 0° enlemi olan ekvator üzerindedir.
Bunu da oku :  Tropikal İklim (Subtropikal - Savan)

Oğlak Dönencesi’nin üzerinden geçtiği ülkeler, doğudan batıya sırasıyla, Brezilya, Arjantin, Paraguay, Şili, Polinezya, Melanezya, Avustralya, Madagaskar, Mozambik, Güney Afrika, Botsvana ile Namibya’dır.

Bu konuyu oyla
[Total: 1 Average: 5]
(Visited 973 times, 1 visits today)

Related posts

Leave a Comment